Rèn luyện và phát triển trí tuệ cảm xúc cho con trong độ tuổi dậy thì

Trí tuệ cảm xúc cho phép một người nhận biết, hiểu và kiểm soát cảm xúc của mình, cũng như khả năng nhận biết và hiểu cảm xúc của người khác. Với tuổi dậy thì, cảm xúc có thể trở nên khá mạnh mẽ. Cơ thể và hormone của trẻ đang trải qua những thay đổi lớn, điều này thường đi kèm với những cảm xúc lớn. Nếu thiếu niên của bạn có thể sử dụng trí tuệ cảm xúc để nhận biết và điều khiển cảm xúc của mình, họ sẽ có khả năng tiếp cận tốt hơn với giai đoạn tuổi dậy thì có phần sóng gió.

Tuy nhiên, không phải tất cả thanh thiếu niên đều dễ dàng nắm bắt và kiểm soát cảm xúc của mình. Khi không có sự hỗ trợ và hướng dẫn đúng đắn, họ có thể trở nên quá phản ứng với cảm xúc hoặc không thể kiểm soát được chúng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng tạo dựng mối quan hệ xã hội và khả năng thông cảm với người khác, mà còn có thể dẫn đến những vấn đề về sức khỏe tâm lý như trầm cảm, lo âu và tự tử. 

Vì vậy, việc giáo dục trí tuệ cảm xúc cho thanh thiếu niên là điều cần thiết. Ba mẹ và gia đình là một trong những nhân tố quan trọng trong việc hỗ trợ và hướng dẫn trẻ. Khi ba mẹ có sự hiểu biết đầy đủ về trí tuệ cảm xúc và biết cách truyền đạt những kiến thức này cho con cái, họ có khả năng giúp các thanh thiếu niên xử lý cảm xúc của mình một cách hiệu quả. Điều này, trong lâu dài, có thể giúp cải thiện sức khỏe tâm lý và khả năng xã hội của các thanh thiếu niên. Do đó hãy cùng khám phá một số bí quyết giúp rèn luyện và phát triển trí tuệ cảm xúc cho con trong độ tuổi dậy thì:

1. Thảo luận mở cửa về cảm xúc

Trẻ trong độ tuổi dậy thì thực sự cần sự hỗ trợ và hướng dẫn khi học cách nhận biết, hiểu và quản lý cảm xúc của mình. Bước đầu tiên để phát triển trí tuệ cảm xúc ở trẻ thanh thiếu niên là thảo luận về cảm xúc một cách thoải mái và chân thành. Các ý kiến lỗi thời như ‘con trai không được khóc’ không chỉ quá lỗi thời mà còn có thể gây hại tạo sự bùng nổ cho những suy nghĩ tiêu cực. 

Vì vậy, nếu gia đình thường giữ cảm xúc riêng cho mình, đã đến lúc thay đổi cách tiếp cận này. Thảo luận về cảm xúc không phải là dấu hiệu yếu đuối mà thực ra là biểu hiện của sức mạnh. Một trong những cách hiệu quả để thực hiện điều này là kết hợp việc nói về cảm xúc trong cuộc sống hàng ngày. Trong suốt buổi ăn tối, mỗi người trong gia đình sẽ có cơ hội chia sẻ cảm xúc của họ qua câu chuyện về ngày của họ. Điều này giúp cung cấp cho thanh thiếu niên một mô hình hóa cách thể hiện cảm xúc và nói về nó một cách khỏe mạnh.

2. Học cách xác định rõ ràng các cảm xúc

Học cách xác định rõ ràng các cảm xúc: Đôi khi, rất khó để hiểu chính xác cảm xúc mà chúng ta đang trải qua. Đơn giản là bởi vì có quá nhiều cảm xúc và mỗi cảm xúc đều có nhiều biến thể và mức độ khác nhau. Một cách giúp trẻ em rõ ràng hơn về cảm xúc của mình là thông qua việc sử dụng một ‘bánh xe cảm xúc’. Bánh xe cảm xúc này chứa nhiều cảm xúc khác nhau được sắp xếp theo mức độ từ nhẹ đến nặng, giúp trẻ em xác định và thể hiện cảm xúc của mình một cách chính xác hơn. 

Thậm chí, nó còn giúp trẻ em nhận biết được các cảm xúc mà trước đó họ có thể không biết tồn tại. Người lớn có thể dùng bánh xe cảm xúc này để hỏi trẻ em về cảm xúc của họ trong một hoàn cảnh cụ thể, giúp trẻ liên hệ cảm xúc với các sự kiện cụ thể trong cuộc sống của họ.

3. Dạy các chiến lược quản lý cảm xúc

Các kỹ năng quản lý cảm xúc là điều cần thiết không chỉ cho trẻ thanh thiếu niên mà còn cho mọi người. Khi tìm hiểu về cảm xúc, con của bạn có thể thấy rằng một số cảm xúc rất khó để xử lý. Vì vậy, việc giúp họ học cách quản lý những cảm xúc khó xử lý này là rất quan trọng. Hãy giúp con học cách từ từ ứng phó với các cảm xúc một cách lành mạnh và hiệu quả. 

Ví dụ, nếu con bạn cảm thấy tức giận, giúp họ nhận ra rằng thay vì phản ứng một cách tiêu cực (như quát tháo hoặc vận động mạnh mẽ), họ có thể chọn phản ứng một cách lành mạnh hơn như hít thở sâu, đếm đến 10, hoặc thậm chí chỉ là đi dạo. Những kỹ năng này có thể giúp con bạn giữ được sự bình tĩnh, giảm bớt sự căng thẳng và giúp họ tập trung hơn vào việc giải quyết vấn đề.

4. Tạo ra một môi trường an toàn để thể hiện cảm xúc

Nếu bạn muốn trẻ em của mình không kìm nén cảm xúc mà tự do biểu lộ, đầu tiên, hãy tạo ra một không gian an toàn mà trong đó, việc thể hiện cảm xúc không bị đánh giá, chỉ trích hay phê bình. Gia đình là nơi con người thêm vào mình những trải nghiệm đầu đời quan trọng, định hình nên mô hình cảm xúc trong cuộc đời sau này. 

Do đó, việc tạo ra một không gian an toàn để thể hiện cảm xúc trong gia đình rất quan trọng. Điều này đặt nền móng giúp trẻ có khả năng thể hiện cảm xúc một cách khỏe mạnh, mở rộng tầm hiểu biết của họ về cảm xúc và nhận biết được trạng thái cảm xúc của chính mình. Ba mẹ cần phải hiểu rằng cảm xúc của con cái chính là phản ánh trực tiếp của những gì họ đang trải qua và cảm nhận. Do đấy, hãy cho phép trẻ tự do thể hiện cảm xúc của mình và đón nhận nó mà không đánh giá  và không nên ép trẻ theo đúng quy chuẩn của người lớn.

5. Xây dựng sự thông cảm và đồng cảm

Một phần không thể thiếu của trí tuệ cảm xúc là khả năng hiểu và chia sẻ cảm xúc của người khác, còn được gọi là sự thông cảm và đồng cảm. Một cách giúp con bạn phát triển những kỹ năng này là khuyến khích họ tương tác với những người thuộc nhiều lứa tuổi, khác biệt văn hóa và trải qua những hoàn cảnh sống khác nhau. Điều này không chỉ giúp con bạn mở rộng quan điểm và suy nghĩ, mà còn giúp họ hiểu rõ hơn về mình và cảm xúc của mình. 

Khi con bạn thấy được những điểm tương đồng giữa mình và người khác, họ sẽ thấy mình không cô đơn và sẽ học được cách chia sẻ và đối xử với người khác một cách tôn trọng hơn. Đồng thời, điều này cũng khuyến khích sự giao tiếp và tương tác xã hội, giúp ích cho sự phát triển toàn diện của con bạn.

Việc rèn luyện và phát triển trí tuệ cảm xúc cho trẻ trong độ tuổi dậy thì không phải là một nhiệm vụ dễ dàng nhưng lại rất quan trọng. Chúng ta biết rằng mỗi con người đều khác  nhau, vì vậy hãy kiên nhẫn, lắng nghe và đều đặn giúp đỡ con bạn trong việc này. Mong rằng bạn sẽ thành công trong việc giúp trẻ phát triển trí tuệ cảm xúc, để họ có thể trở thành những người con, học sinh, bạn bè và sau này là những người lãnh đạo tốt.

————————

VIỆN TÂM LÝ SUNNYCARE

📌 Landmark Plus, 208 Nguyễn Hữu Cảnh, P22, Bình Thạnh, TPHCM

SUNNYCARE ấm áp chào đón bạn bất cứ lúc nào, bất cứ nơi đâu trên thế giới. 

Để tư vấn qua điện thoại 24/7, bạn vui lòng gọi số 1900 6295 (Việt Nam)

Để đặt lịch gặp chuyên gia tâm lý trực tiếp tại văn phòng hoặc online qua video call, bạn vui lòng gọi số 028 7300 6848 – 089 639 7968 (Zalo) hoặc đăng ký TẠI ĐÂY

Để kết nối chương trình báo cáo chuyên đề tâm lý cho doanh nghiệp và chăm sóc tinh thần người lao động (EAP), bạn vui lòng liên hệ:
📧Email: infoasst@sunnycare.vn
☎️Tel: 028 7300 6848 | 📞Hotline: 092 176 8769 (Thư ký)
🌍Website: https://eap.sunnycare.vn