208 lượt xem

Trò chuyện hiệu quả với trẻ vị thành niên

SUNNYCARE đồng ý với các bậc phụ huynh rằng: sinh con ra đã khó, nuôi dạy con còn khó hơn trăm bề. Những cụm từ như: “khủng hoảng tuổi lên ba”, “ẩm ương tuổi dậy thì”… đâu đó đã làm phụ huynh cảm thấy vô cùng hoang mang và lo lắng. Đặc biệt, khi trẻ đến tuổi vị thành niên, lứa tuổi chịu nhiều biến đổi về hình thể, sinh lý và tâm lý phức tạp nhất thì trẻ lại thường xuyên gặp khó khăn khi tương tác với cha mẹ của mình, cũng như tương tác với xã hội. Chính vì thế mà trong giai đoạn này, các cuộc trò chuyện giữa phụ huynh và trẻ vị thành niên dần trở nên thưa thớt, giảm đi sự thân mật, thậm chí có những căng thẳng, mâu thuẫn tạo ra những khoảng cách vô hình trong giao tiếp.

Tuổi vị thành niên là giai đoạn chuyển giao từ thiếu niên sang người lớn, kéo dài từ 10 đến 19 tuổi với những thay đổi tâm sinh lý ngay từ khi trẻ lên 10. Trẻ bắt đầu quan tâm đến hình ảnh cơ thể, mở rộng mối quan hệ bạn bè, khám phá giới tính, thích thể hiện bản thân, và đặc biệt là phát triển tính độc lập của chúng. Từ một đứa trẻ phụ thuộc hoàn toàn vào cha mẹ, ở tuổi này trẻ thể hiện tính tự chủ trong suy nghĩ và hành động. Trẻ muốn được tham gia ý kiến và đưa ra các quyết định trong các vấn đề của mình. Tính độc lập của trẻ cũng tùy thuộc vào từng giai đoạn tuổi, ví dụ ở độ tuổi từ 10 đến 13 tuổi trẻ bắt đầu có xu hướng tách khỏi cha mẹ, ít tham gia các hoạt động cùng cha mẹ, miễn cưỡng chấp nhận lời khuyên của cha mẹ. Ở giai đoạn từ 14 đến 16 tuổi những mâu thuẫn của trẻ với cha mẹ ngày càng gay gắt và lên đến đỉnh điểm do ngày càng ít quan tâm đến gia đình và dành nhiều thời gian với bạn bè hơn. Còn từ 17 đến 19 tuổi, lúc này trẻ có ý thức trở lại về những giá trị lời khuyên của cha mẹ, tôn trọng hiểu biết hơn với những kinh nghiệm của cha mẹ truyền thụ lại.

Với những thay đổi tâm lý trên, để trò chuyện hiệu quả cùng trẻ vị thành niên, đòi hỏi các bậc phụ huynh phải thực sự quan tâm đặc biệt, hiểu biết và kiên nhẫn trong mọi ứng xử với trẻ. Dưới đây là một số gợi ý thực hành để cha mẹ có thể quan tâm áp dụng khi trò chuyện cùng trẻ vị thành niên:

  1. Hãy lắng nghe trẻ một cách chủ động

Lắng nghe là một yếu tố quan trọng khi tương tác với con trẻ. Lắng nghe chủ động là việc tham gia tích cực, quan tâm, thấu cảm và không phán xét ngay cả khi bạn không đồng tình với góc nhìn của trẻ. Đôi khi, một số quan điểm của trẻ sẽ khác với bạn, nhưng chỉ cần bạn tôn trọng ý kiến và góc nhìn của con thì con cũng sẽ coi trọng góc nhìn và quan điểm của bạn. Bằng việc lắng nghe chủ động sẽ khiến trẻ cảm thấy được thấu hiểu, vơi bớt sự cô đơn và làm chủ cảm xúc tốt hơn. Ngược lại, nếu chúng ta thiếu sự lắng nghe đối với trẻ, trẻ sẽ cảm thấy ta đang phớt lờ mối quan tâm của con và coi nhẹ cảm xúc của con. Điều này sẽ khiến trẻ trở nên dè chừng, cô đơn, bực bội và rất dễ tổn thương. Do đó, để giúp trẻ tin tưởng và chia sẻ nhiều hơn cùng bạn, hãy quan tâm, tập trung lắng nghe và tôn trọng trẻ, điều này sẽ giúp cho cuộc trò chuyện của bạn và trẻ thực sự được kết nối và mang lại hiệu quả thiết thực.

  1. Hãy quan tâm kiểm soát cảm xúc bản thân khi trò chuyện cùng trẻ

Khi trò chuyện cùng con ở bất kỳ chủ đề nào, bạn cần giữ thái độ bình tĩnh, không nên phán xét và chỉ trích mà hãy phân tích cùng con những lợi ích mà con cần có. Bạn nên đứng ở góc nhìn của con để giúp con cân bằng suy nghĩ cá nhân và trách nhiệm gia đình. Bên cạnh đó, bạn cũng cần lưu tâm 3 giai đoạn lứa tuổi như sau: Từ 0 – 6 tuổi, đây là giai đoạn cha mẹ có thể dạy con bất cứ điều gì về quy tắc xã hội hay chuẩn mực sống; từ 6 – 10 tuổi, đây là giai đoạn cha mẹ chỉ dẫn cho con; từ 10 – 18 tuổi, đây là giai đoạn cha mẹ làm bạn cùng con, đồng hành và cố vấn cho con.

Ngoài ra, để giúp trẻ hợp tác và ý thức được những điều đúng đắn, bạn tuyệt đối không nên thể hiện sự tức giận. Trong tình huống con cái không vâng lời, dù rất bực bội nhưng bạn cần chú ý không nên thể hiện sự thất vọng và giận dữ. Tuyệt đối không dùng các biện pháp đánh đòn, trừng phạt, hăm dọa buộc con cái phải nghe lời. Thay vào đó, bạn cần tìm ngôn ngữ mô tả nhẹ nhàng, lịch sự nhưng nghiêm túc để giúp trẻ nhận ra vấn đề, đồng thời khéo léo đưa ra lời cảnh báo và chỉ dẫn thực tế một cách nhẹ nhàng. Bất kỳ ai cũng chọn hợp tác khi bên cạnh họ mình luôn có giá trị. Do đó càng dùng đòn roi hay trách cứ nhiều chừng nào thì bạn chỉ tạo thêm hố sâu ngăn cách với con trẻ nhiều chừng ấy. Hãy tạo bầu không khí hợp tác để con cái hiểu được cha mẹ và nỗ lực thích ứng với những ứng xử tốt đẹp và tích cực.

  1. Luôn trấn an khi trẻ gặp khó khăn và áp lực tâm lý

Khi trẻ gặp khó khăn và áp lực tâm lý, bạn cần trấn an và giải thích để giúp trẻ nhận thức vấn đề theo hướng tích cực. Bên cạnh đó, bạn có thể chia sẻ cùng con những trải nghiệm và kinh nghiệm của bản thân để con không hoang mang trong các kỹ năng sống cần thiết, đồng thời tạo sự kết nối giúp con thêm tin tưởng và mở lòng chia sẻ cùng bạn nhiều hơn.

  1. Hãy xóa nhòa khoảng cách giữa hai thế hệ

Con trẻ thời đại số thường xuyên tiếp xúc với phương tiện truyền thông, hiểu biết và đa cảm hơn, do đó bạn cần giúp trẻ tin tưởng và khai thác các tiềm năng làm chủ cuộc sống, dành nhiều thời gian để hiểu con cái mình như thử nghe nhạc con thích, xem chương trình tivi con đam mê… từ đó bạn dần dần sẽ hiểu được sự khác biệt giữa chúng và nhờ đó thêm thấu hiểu và thông cảm cho các con. Hãy dành quỹ thời gian cần thiết mỗi ngày để trò chuyện với trẻ và rút ngắn khoảng cách tâm lý giữa hai thế hệ. 

  1. Hãy đưa ra phản hồi tích cực và tán dương những nỗ lực của trẻ

Khi trẻ đạt được một thành quả nhất định, bạn hãy tán dương và khen ngợi trẻ một cách cụ thể để xây dựng sự tự tin và lòng tự tôn của con ở tuổi vị thành niên, đồng thời khuyến khích con tiếp tục phát huy những hành vi tương tự. Bên cạnh đó, bạn hãy thường xuyên thể hiện tình yêu thương với trẻ bằng sự quan tâm, chăm sóc và khẳng định với con bằng những thông điệp yêu thương để thể hiện tình yêu đích thực dành cho chúng. Những lời nói thể hiện sự quan tâm của bạn sẽ giúp con cái vững mạnh hơn trong nghịch cảnh và nhận ra rằng cha mẹ chính là điểm tựa tinh thần của chúng, từ đó giúp con hình thành nhân cách tốt, có giá trị trong hiện tại và tương lai.

Những tương tác cùng trẻ vị thành niên là cơ sở để hỗ trợ trẻ chăm sóc sức khỏe tinh thần, xây dựng kỹ năng xã hội và học tập hiệu quả. Khi chúng ta yêu thương ai đó, chúng ta không chỉ quan tâm đến họ, mà còn quan tâm đến cả suy nghĩ và cảm xúc của họ. Khi con bạn đang dần trưởng thành, giao tiếp chính là một cách để bạn thể hiện tình yêu thương và tôn trọng đối với con em mình.

Hành trình nuôi dạy con cái chưa bao giờ là dễ dàng, nhưng chính bạn hoàn toàn có thể nhờ cậy thêm sự trợ giúp đến từ các nhà tham vấn để gỡ rối những vấn đề bất như ý, những khó khăn không biết giãi bày cùng ai. Hãy liên hệ đến họ nếu bạn cần thêm sự giúp đỡ cần thiết.

————————

VIỆN TÂM LÝ SUNNYCARE

📌 Landmark Plus, 208 Nguyễn Hữu Cảnh, P22, Bình Thạnh, TPHCM

SUNNYCARE ấm áp chào đón bạn bất cứ lúc nào, bất cứ nơi đâu trên thế giới. 

Để tư vấn qua điện thoại 24/7, bạn vui lòng gọi số 1900 6295 (Việt Nam)

Để đặt lịch gặp chuyên gia tâm lý trực tiếp tại văn phòng hoặc online qua video call, bạn vui lòng gọi số 028 7300 6848 – 089 639 7968 (Zalo) hoặc đăng ký TẠI ĐÂY

Để kết nối chương trình báo cáo chuyên đề tâm lý cho doanh nghiệp và chăm sóc tinh thần người lao động (EAP), bạn vui lòng liên hệ:
📧Email: infoasst@sunnycare.vn
☎️Tel: 028 7300 6848 | 📞Hotline: 092 176 8769 (Thư ký)
🌍Website: https://eap.sunnycare.vn