Nuôi dạy con cái khi trẻ nói dối

Nuôi dạy con cái

Nhiều bậc phụ huynh không chỉ quan tâm đến vấn đề năng lực, điểm số, thành tích của con. Bên cạnh đó, họ rất chú trọng sự phát triển đạo đức, nhân cách của đứa trẻ. Viện tâm lý SUNNYCARE đã tiếp nhận rất nhiều trường hợp phụ huynh tỏ ra vô cùng khổ tâm, lo lắng về vấn đề trẻ nói dối. Bàn về vấn đề này, chúng tôi có một vài kinh nghiệm xin chia sẻ, mong rằng sẽ hỗ trợ được độc giả trong hành trình làm cha mẹ.

Lý do khiến trẻ nói dối

Trẻ cảm thấy không đủ tự do

Nhiều bậc phụ huynh tỏ ra quá lo lắng, bao bọc hoặc quá khắt khe, để ý, dè chừng trẻ từng chút một. Điều đó có thể khiến trẻ cảm thấy khó chịu và dùng việc nói dối như một biện pháp để hạn chế sự kiểm soát của người lớn, để có nhiều tự do hơn.

Trẻ chưa phân biệt được tưởng tượng và nói dối

Khả năng nhận thức còn hạn chế khiến trẻ dễ nhầm lẫn giữa tưởng tượng và thực tế. Vì vậy, đôi khi trẻ vô thức nói ra những điều mình ao ước, mong muốn, khiến người lớn hiểu lầm rằng trẻ đang nói dối. Ví dụ: khi trẻ nói “ba đưa con đi chơi rất nhiều nơi”, điều đó có thể phản ánh mong ước của trẻ.

Trẻ đang bị dồn nén cảm xúc tiêu cực

Nhiều trẻ có xu hướng dùng trí tưởng tượng phong phú của mình để “bịa” ra một câu chuyện nào đó. Đó cũng là cơ chế để trẻ tự giải thoát khỏi thực tế không giống ý mình, khiến trẻ cảm thấy bị gò bó, áp đặt, ấm ức, thất vọng…

Như vậy, có rất nhiều lý do khiến trẻ nói dối. Không phải mọi lời nói dối của trẻ đều vì mục đích xấu. Có nhiều bé vì muốn ba mẹ vui, muốn được khen ngợi, đánh giá cao hoặc không muốn làm ba mẹ lo lắng nên đã tự bịa ra câu chuyện nào đó. Đa phần các bé đều chưa đủ nhận thức để phân định đâu là lời nói dối vô hại và đâu là lời nói dối có ác ý.

Việc tìm ra nguyên nhân chính xác là điều vô cùng cần thiết để có hướng xử lý, hỗ trợ bé phù hợp. Nhiều bậc phụ huynh khi thấy con nói dối đã tỏ ra giận dữ, dùng những từ ngữ nặng nề để la mắng con hoặc dùng đòn roi để trẻ sợ hãi mà không lặp lại việc nói dối nữa. Tuy nhiên, trên thực tế, dù trẻ sợ hãi nhưng khi chưa nhận thức được bản chất vấn đề, trẻ dễ lặp lại sai lầm hoặc nảy sinh tư tưởng chống đối, lén lút.

Thực tế, nói dối là việc nhiều người lớn thường xuyên sử dụng hàng ngày. Hệ quả của lời nói dối như thế nào, tùy thuộc vào mục đích sử dụng của nhiều người cũng như những hoàn cảnh cụ thể. Vì vậy, nếu nhìn nhận vấn đề trẻ nói dối là sự xấu xa, hư hỏng, phụ huynh có những cảm xúc tiêu cực, nặng nề và dễ mất kiếm soát hành vi, khiến trẻ tổn thương.

Làm gì khi trẻ nói dối?

Nhận thức của trẻ nhỏ còn hạn chế, trẻ thường không nhận thức được việc nói dối là đúng hay sai. Đôi khi, trẻ nói dối chỉ đơn giản để làm cha mẹ vui hoặc để bảo vệ một ai đó chứ không có ý xấu. Nếu bé vi phạm, hãy dùng những hình phạt nhẹ nhàng, phù hợp với độ tuổi

Để khuyến khích con thành thật, cha mẹ cần làm gương cho con, khuyến khích, khen ngợi khi con dũng cảm nhận sai,

Bình tĩnh, kiên trì lắng nghe, tìm hiểu nguyên do

Đây là việc đầu tiên phụ huynh cần làm khi phát hiện con nói dối. Điều này một mặt giúp cha mẹ hiểu cặn kẽ vấn đề từ đó có hướng xử lý phù hợp, tránh việc trách oan con. Mặt khác, việc đó cũng khiến trẻ có cảm giác được lắng nghe, tôn trọng, có cảm giác an toàn để thú nhận mọi chuyện.

Thông cảm, khoan dung, không phán xét

Như trên đã nói, đa phần các bé nói dối vì chưa có khả năng nhận thức tốt – xấu. Vì vậy, khi con tỏ ra thiếu trung thực, thay vì quá lo lắng, cha mẹ nên nhẹ nhàng phân tích, giảng giải để bé hiểu, kiên trì uốn nắn, xây dựng tính trung thực. Trong trường hợp bé vi phạm nhiều lần, có thể áp dụng các biện pháp kỷ luật phù hợp với độ tuổi của bé.

Làm gương cho con

Có một nghịch lý là nhiều phụ huynh thường xuyên gian dối nhưng lại muốn con mình phải trung thực. Điều này dường như là không thể vì trẻ nhỏ học theo những hành xử của người lớn. Vì vậy, muốn con nên người, cha mẹ nên tự “sửa mình” để trở thành tấm gương sáng cho con noi theo.

————————

VIỆN TÂM LÝ SUNNYCARE

📌 Landmark Plus, 208 Nguyễn Hữu Cảnh, P22, Bình Thạnh, TPHCM

SUNNYCARE ấm áp chào đón bạn bất cứ lúc nào, bất cứ nơi đâu trên thế giới.

Để tư vấn qua điện thoại 24/7, bạn vui lòng gọi số 1900 6295 (Việt Nam)

Để đặt lịch gặp chuyên gia tâm lý trực tiếp tại văn phòng hoặc online qua video call, bạn vui lòng gọi số 028 7300 6848 – 089 639 7968 (Zalo) hoặc đăng ký TẠI ĐÂY

Để kết nối chương trình báo cáo chuyên đề tâm lý cho doanh nghiệp và chăm sóc tinh thần người lao động (EAP), bạn vui lòng liên hệ:
📧Email: infoasst@sunnycare.vn
☎️Tel: 028 7300 6848 | 📞Hotline: 092 176 8769 (Thư ký)
🌍Website: https://eap.sunnycare.vn